به گزارش گروه اجتماعی مشرق، پاکستان و کردستان عراق، مرکز تولید و توزیع داروهای تقلبی هستند. کشورهایی که در همسایگی ایران هستند و حجم قابل‌توجهی از این داروها را هم روانه ایران می‌کنند. اوضاع در پاکستان آن‌قدر فاجعه بار است که تعداد زیادی از این کارخانه‌ها به‌طور رسمی داروهای تقلبی تولید می‌کنند و به سایر کشورها می‌فرستند. وضع مشابهی هم در کردستان عراق حاکم است. در کنار این ۲ کشور، ترکیه و امارات هم قرار می‌گیرند. کشورهایی که در زمان شدت تحریم‌ها، دارو به ایران می‌فرستند.
امارات به‌عنوان محل ترانزیت دارو و ترکیه به‌دلیل ارزانی بیش از حد دارو، منبع خوبی برای تامین دارو به شمار می‌روند. غافل از این‌که درصد قابل توجهی از داروهای این کشور تقلبی و غیرمجاز است. همایش مبارزه با داروهای تقلبی صبح پنجشنبه در یکی از سالن‌های برج میلاد برگزار شد؛ همایشی که با استقبال قابل توجهی همراه نبود و تنها شاهد حضور نماینده چند شرکت دارویی بود.
حیدر محمدی، رئیس اداره کل بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو از پشت پرده داروهای تقلبی در ایران گزارش داد. او گفت: «داروهای تقلبی، داروهایی هستند که ممکن است ماده موثره نداشته باشند یا ماده موثره‌شان کم یا اشتباه باشد. در تعریف سازمان غذا و دارو، هر فرآورده‌ای که اصالت و هویت نداشته باشد، تقلبی به شمار می‌رود.»
وضعیت پاکستان فاجعه بار است
او پاکستان را فاجعه‌بارترین کشور از نظر تقلب‌های دارویی معرفی کرد و افزود: «ما واقعا نمی‌دانیم باید برای این کشور چه کنیم و دولت پاکستان چه اقداماتی قرار است برای جلوگیری از این میزان تقلب دارویی انجام دهد، متاسفانه در این کشور، تعداد زیادی کارخانه تولید داروی تقلبی وجود دارد که به‌طور رسمی فعالیت می‌کنند، بدون این‌که با آنها برخورد خاصی صورت گیرد.»
به گفته محمدی، این داروها به کشورهای دیگر ازجمله ایران تزریق می‌شود، کشورهای توسعه‌یافته هم از این داروها سهم دارند. در کنار پاکستان، امارات هم به‌عنوان بزرگترین مرکز ترانزیت دارو به شمار می‌رود، ایران هم بخشی از داروهایش را از همین کشور وارد می‌کند.
او ادامه داد: «به‌دلیل تحریم‌ها و برخی فشارها ما نمی‌توانیم تمام داروهایمان را از کشورهای تولید‌کننده به‌طور مستقیم وارد کنیم، از این رو امارات محل ترانزیت می‌شود، اما همان وضعیتی که برای مواد مخدر وجود دارد، برای داروهای تقلبی هم حاکم است. حتی گزارش می‌رسد که گاهی کامیون حمل دارو از مبدأ، خالی از داروست و در محل ترانزیت با داروهای تقلبی پر می‌شود.»
براساس اعلام رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، ایران تحت‌تاثیر تحریم‌ها، حجم زیادی از داروها را از ترکیه وارد می‌کرد، حتی داروها از داروخانه‌های ترکیه تهیه و به ایران فرستاده می‌شد، چرا که ترکیه به‌دلیل روابط بین‌المللی‌اش، دارو را با ارزان‌ترین قیمت خریداری می‌کند. اما بخشی از داروهای این کشور تقلبی است.
به گفته او، مساله مجوز واردات دارو و کیفیت داروهای داخلی، باعث شده تا بخشی از داروهای مورد مصرف در کشور، تقلبی باشد.
محمدی، کردستان عراق را هم یکی دیگر از کشورهای تولید‌کننده داروهای تقلبی معرفی کرد با این توضیح که «تقلب دارویی در این کشور خیلی بالاست و یکی از مراکزی است که داروهای قاچاق به میزان فراوان در آن رد و بدل می‌شود، داروهای تقلبی از کردستان به نجف و کربلا هم می‌رود و زائران ایرانی ممکن است، مصرف‌کننده این داروها باشند و به‌دلیل نبود نظارت گمرکی بر وسایل زائران، حتی این امکان وجود دارد که این داروها با زائران وارد کشور شود.»
این مسئول در سازمان غذا و دارو تاکید کرد: «عراق از نظر کیفیت دارویی شرایط خوبی ندارد، به همین خاطر سازمان غذا و دارو با وزارت بهداشت عراق مکاتباتی کرده تا نظارت در گمرک رعایت شود.»
تمام داروهای مسافری غیرمجاز است
او در این‌باره گفت: «از نظر وزارت بهداشت، داروی مسافری غیرمجاز و غیرقانونی است و هیچ اعتباری ندارد.» حیدری، میزان داروهای تقلبی و غیرمجاز را به‌دلیل نبود آمارها اعلام نکرد: «درباره وضع داروهای تقلبی نمی‌توان آماری داد، آمارهای موجود مربوط به کشف این داروهاست و این‌طور نیست که ما همه داروهای تقلبی را کشف کرده‌ایم.»
به گفته او، براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی آمار داروهای تقلبی در کشورهای توسعه یافته، ۳ تا ۵درصد است، در کشورهای درحال توسعه ۱۰درصد و سایر کشورها تا ۳۰درصد هم اعلام می‌شود.
او در ادامه به گزارش کشف مراکز تولید داروهای تقلبی اشاره کرد: «یکی از این مراکز، یک سالن
۵۰ متری بود که تمام کارهای مربوط به تولید دارو در آن انجام می‌شد، عاملان این تقلب، از طریق شماره‌های همراه اعتباری به مردم مشاوره می‌دادند، تمام شماره‌ها هم در شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شد، با وجود اطلاع‌رسانی زیاد، اما متاسفانه حتی پس از دستگیری این افراد، روزانه نزدیک به ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر با این شماره‌ها تماس می‌گرفتند. البته تعدادی هم شاکی بودند.»
به گفته او، در این کارگاه، در کنار سایر داروها، داروی شادی‌آوری تولید می‌شد که حاوی پودر کاکائو بود و بسته‌ای ۶۰هزار تومان به فروش می‌رسید.
براساس اعلام رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، این سازمان برای کاهش میزان تبلیغات ماهواره‌ای درخصوص برخی داروهای تقلبی هزاران فقره سیم‌کارت را سوزانده تا مردم از تبلیغات سوء دچار آسیب نشوند.
حیدری افزود: «بخشی از این داروها که ترکیبی نیز هست و پودرهای تقویتی و بدنسازی، در خیلی از عطاری‌ها، باشگاه‌های ورزشی و آرایشگاه‌ها وجود دارد.» با این همه این مسئول در سازمان غذا و دارو تاکید کرد که این داروها در داروخانه‌ها به فروش نمی‌رسد و در سال‌های اخیر میزان داروهای تقلبی در داروخانه‌ها بسیار کم شده، این در حالی‌است که وزارت بهداشت نمی‌تواند در مکان‌هایی غیر از داروخانه بازرسی داشته باشد. اگر هم بازرسی شود، باید با هماهنگی صنف‌های مربوطه و با حضور نماینده آنها باشد که کار سختی است.
داروهای جنسی در صدر داروهای تقلبی
رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، داروهای تقویت قوای جنسی را یکی از محورهای اصلی تقلب دارویی در کشور اعلام کرد و گفت: «داروهای تقویت قوای جنسی، لاغری، پوست، مو، زیبایی و افزایش قد، محور داروهای تقلبی هستند، شاید یکی از دلایل تقلبی بودن این گروه از داروها این باشد که ما سبد این داروها را کامل نکرده‌ایم، به همین خاطر مردم به سمت غیرمجازش می‌روند.»
برای بازرسی عطاری‌ها محدودیت داریم
در حاشیه این همایش، حیدر محمدی در گفت و گو با «شهروند» درباره وضع نظارت به عطاری‌ها باتوجه به وجود حجم زیادی از داروهای تقلبی در این مراکز، توضیح داد: «ما نمی‌توانیم با عطاری‌ها برخورد کنیم، چرا که در حوزه ما نیست، البته از وضع داروهای تقلبی در عطاری‌ها اطلاع داریم و گاهی پس از هماهنگی‌های طولانی، با صنف مربوطه‌شان، برای بازرسی می‌رویم اما این اتفاق با فاصله رخ می‌دهد. این موضوع برای باشگاه‌ها و آرایشگاه‌ها هم مصداق دارد.»
او در ادامه پرسش «شهروند» افزود: «برخی از مصرف‌کننده‌های داروهای تقلبی، حتی جان خود را از دست داده‌اند، بیشتر هم در گروه داروهای لاغری است.»
رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، به اهمیت برچسب اصالت داروها اشاره کرد و گفت: «دارو باید برچسب اصالت داشته باشد، نه برچسب شبنم. هر چند که حالا برچسب‌های شبنم جمع شده‌اند. اما تا قبل از سال ۸۷ که برچسب اصالت وجود نداشت، ۷۰درصد وسایل آرایشی و بهداشتی و داروها، غیرمجاز بودند ولی حالا به حدود ۲۰درصد رسیده است.»
به گفته محمدی، طرح شبنم، تنها جنبه درآمدزایی داشت و هیچ ارتباطی هم به وزارت بهداشت نداشت. اما برچسب اصالت، منبع دارو را مشخص می‌کند و می‌گوید که دارو اصیل و مورد تایید وزارت بهداشت است. در ادامه این همایش نریمان صدری، مدیرعامل شرکت دارویی سنوفی، تاکید کرد که بیشترین میزان داروهای تقلبی در ترکیه و جنوب آسیا وجود دارد.
او گفت: «خیلی از داروهای تقلبی حتی برچسب هم داشتند که همه آنها نامعتبر است.» این مشاور دارو با بیان این‌که اخیرا ۲۵۰۰ نفر در نیجریه به علت استفاده از داروی تقلبی مننژیت فوت شده‌اند، ادامه داد: «طبق آمار سالانه حدود ۱۹۲هزار نفر در دنیا بر اثر مصرف داروی تقلبی جان خود را از دست می‌دهند.»
به گفته این کارشناس دارویی، هم‌اکنون ترکیه، امارات متحده عربی، پاکستان، سوریه و عراق از مهم‌ترین مبادی ترانزیت داروهای تقلبی و قاچاق هستند. از این‌رو از مقامات این کشورها انتظار می‌رود هرچه زودتر برای این معضل چاره‌ای جدی بیندیشند.
به گفته صدری، حالا تجهیزات آن‌قدر پیشرفته شده که هر کس در خانه خودش هم می‌تواند تمام کارهای مربوط به ساخت داروی تقلبی و بسته‌بندی آن را انجام دهد. این کارشناس دارویی بر نظارت نیروی انتظامی و گمرک برای جلوگیری از ورود داروهای تقلبی به کشور، تاکید کرد و گفت: «سازمان غذا و دارو با امکانات قهری که دارد، باید نسبت به این موضوع حساس‌تر شود و سایر سازمان‌ها هم باید انرژی‌هایشان را در کنار هم قرار دهند تا اقدام عمده‌ای در کشور انجام شود.»
او در کنار این موضوع، آگاه‌سازی پزشکان را هم ضروری می‌داند، چرا که به گفته صدری، برخی پزشکان هستند که دارویی به بیمار تجویز می‌کنند که وجود ندارد و به اصطلاح به آنها مسافری می‌گویند. درحالی‌که هیچ کنترلی روی این داروها وجود ندارد و همه آنها غیرمجاز هستند.
قفسه داروهای مسافری در داروخانه‌ها
صدری حتی تاکید کرد که برخی داروخانه‌ها در شمال شهر هستند که قفسه مخصوصی برای داروهای مسافری دارند. پزشکانی نیز هستند که این داروها را تایید می‌کنند. او تاکید می‌کند که داروی مسافری معنی ندارد؛ «چه کسی می‌تواند اصالت این دارو را تایید کند، از این رو پزشکان و مردم باید نسبت به این موضوع حساس شوند.»
منبع:شهروند
امارات به‌عنوان محل ترانزیت دارو و ترکیه به‌دلیل ارزانی بیش از حد دارو، منبع خوبی برای تامین دارو به شمار می‌روند. غافل از این‌که درصد قابل توجهی از داروهای این کشور تقلبی و غیرمجاز است. همایش مبارزه با داروهای تقلبی صبح پنجشنبه در یکی از سالن‌های برج میلاد برگزار شد؛ همایشی که با استقبال قابل توجهی همراه نبود و تنها شاهد حضور نماینده چند شرکت دارویی بود.
حیدر محمدی، رئیس اداره کل بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو از پشت پرده داروهای تقلبی در ایران گزارش داد. او گفت: «داروهای تقلبی، داروهایی هستند که ممکن است ماده موثره نداشته باشند یا ماده موثره‌شان کم یا اشتباه باشد. در تعریف سازمان غذا و دارو، هر فرآورده‌ای که اصالت و هویت نداشته باشد، تقلبی به شمار می‌رود.»
وضعیت پاکستان فاجعه بار است
او پاکستان را فاجعه‌بارترین کشور از نظر تقلب‌های دارویی معرفی کرد و افزود: «ما واقعا نمی‌دانیم باید برای این کشور چه کنیم و دولت پاکستان چه اقداماتی قرار است برای جلوگیری از این میزان تقلب دارویی انجام دهد، متاسفانه در این کشور، تعداد زیادی کارخانه تولید داروی تقلبی وجود دارد که به‌طور رسمی فعالیت می‌کنند، بدون این‌که با آنها برخورد خاصی صورت گیرد.»
به گفته محمدی، این داروها به کشورهای دیگر ازجمله ایران تزریق می‌شود، کشورهای توسعه‌یافته هم از این داروها سهم دارند. در کنار پاکستان، امارات هم به‌عنوان بزرگترین مرکز ترانزیت دارو به شمار می‌رود، ایران هم بخشی از داروهایش را از همین کشور وارد می‌کند.
او ادامه داد: «به‌دلیل تحریم‌ها و برخی فشارها ما نمی‌توانیم تمام داروهایمان را از کشورهای تولید‌کننده به‌طور مستقیم وارد کنیم، از این رو امارات محل ترانزیت می‌شود، اما همان وضعیتی که برای مواد مخدر وجود دارد، برای داروهای تقلبی هم حاکم است. حتی گزارش می‌رسد که گاهی کامیون حمل دارو از مبدأ، خالی از داروست و در محل ترانزیت با داروهای تقلبی پر می‌شود.»
براساس اعلام رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، ایران تحت‌تاثیر تحریم‌ها، حجم زیادی از داروها را از ترکیه وارد می‌کرد، حتی داروها از داروخانه‌های ترکیه تهیه و به ایران فرستاده می‌شد، چرا که ترکیه به‌دلیل روابط بین‌المللی‌اش، دارو را با ارزان‌ترین قیمت خریداری می‌کند. اما بخشی از داروهای این کشور تقلبی است.
به گفته او، مساله مجوز واردات دارو و کیفیت داروهای داخلی، باعث شده تا بخشی از داروهای مورد مصرف در کشور، تقلبی باشد.
محمدی، کردستان عراق را هم یکی دیگر از کشورهای تولید‌کننده داروهای تقلبی معرفی کرد با این توضیح که «تقلب دارویی در این کشور خیلی بالاست و یکی از مراکزی است که داروهای قاچاق به میزان فراوان در آن رد و بدل می‌شود، داروهای تقلبی از کردستان به نجف و کربلا هم می‌رود و زائران ایرانی ممکن است، مصرف‌کننده این داروها باشند و به‌دلیل نبود نظارت گمرکی بر وسایل زائران، حتی این امکان وجود دارد که این داروها با زائران وارد کشور شود.»
این مسئول در سازمان غذا و دارو تاکید کرد: «عراق از نظر کیفیت دارویی شرایط خوبی ندارد، به همین خاطر سازمان غذا و دارو با وزارت بهداشت عراق مکاتباتی کرده تا نظارت در گمرک رعایت شود.»
تمام داروهای مسافری غیرمجاز است
او در این‌باره گفت: «از نظر وزارت بهداشت، داروی مسافری غیرمجاز و غیرقانونی است و هیچ اعتباری ندارد.» حیدری، میزان داروهای تقلبی و غیرمجاز را به‌دلیل نبود آمارها اعلام نکرد: «درباره وضع داروهای تقلبی نمی‌توان آماری داد، آمارهای موجود مربوط به کشف این داروهاست و این‌طور نیست که ما همه داروهای تقلبی را کشف کرده‌ایم.»
به گفته او، براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی آمار داروهای تقلبی در کشورهای توسعه یافته، ۳ تا ۵درصد است، در کشورهای درحال توسعه ۱۰درصد و سایر کشورها تا ۳۰درصد هم اعلام می‌شود.
او در ادامه به گزارش کشف مراکز تولید داروهای تقلبی اشاره کرد: «یکی از این مراکز، یک سالن
۵۰ متری بود که تمام کارهای مربوط به تولید دارو در آن انجام می‌شد، عاملان این تقلب، از طریق شماره‌های همراه اعتباری به مردم مشاوره می‌دادند، تمام شماره‌ها هم در شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شد، با وجود اطلاع‌رسانی زیاد، اما متاسفانه حتی پس از دستگیری این افراد، روزانه نزدیک به ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر با این شماره‌ها تماس می‌گرفتند. البته تعدادی هم شاکی بودند.»
به گفته او، در این کارگاه، در کنار سایر داروها، داروی شادی‌آوری تولید می‌شد که حاوی پودر کاکائو بود و بسته‌ای ۶۰هزار تومان به فروش می‌رسید.
براساس اعلام رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، این سازمان برای کاهش میزان تبلیغات ماهواره‌ای درخصوص برخی داروهای تقلبی هزاران فقره سیم‌کارت را سوزانده تا مردم از تبلیغات سوء دچار آسیب نشوند.
حیدری افزود: «بخشی از این داروها که ترکیبی نیز هست و پودرهای تقویتی و بدنسازی، در خیلی از عطاری‌ها، باشگاه‌های ورزشی و آرایشگاه‌ها وجود دارد.» با این همه این مسئول در سازمان غذا و دارو تاکید کرد که این داروها در داروخانه‌ها به فروش نمی‌رسد و در سال‌های اخیر میزان داروهای تقلبی در داروخانه‌ها بسیار کم شده، این در حالی‌است که وزارت بهداشت نمی‌تواند در مکان‌هایی غیر از داروخانه بازرسی داشته باشد. اگر هم بازرسی شود، باید با هماهنگی صنف‌های مربوطه و با حضور نماینده آنها باشد که کار سختی است.
داروهای جنسی در صدر داروهای تقلبی
رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، داروهای تقویت قوای جنسی را یکی از محورهای اصلی تقلب دارویی در کشور اعلام کرد و گفت: «داروهای تقویت قوای جنسی، لاغری، پوست، مو، زیبایی و افزایش قد، محور داروهای تقلبی هستند، شاید یکی از دلایل تقلبی بودن این گروه از داروها این باشد که ما سبد این داروها را کامل نکرده‌ایم، به همین خاطر مردم به سمت غیرمجازش می‌روند.»
برای بازرسی عطاری‌ها محدودیت داریم
در حاشیه این همایش، حیدر محمدی در گفت و گو با «شهروند» درباره وضع نظارت به عطاری‌ها باتوجه به وجود حجم زیادی از داروهای تقلبی در این مراکز، توضیح داد: «ما نمی‌توانیم با عطاری‌ها برخورد کنیم، چرا که در حوزه ما نیست، البته از وضع داروهای تقلبی در عطاری‌ها اطلاع داریم و گاهی پس از هماهنگی‌های طولانی، با صنف مربوطه‌شان، برای بازرسی می‌رویم اما این اتفاق با فاصله رخ می‌دهد. این موضوع برای باشگاه‌ها و آرایشگاه‌ها هم مصداق دارد.»
او در ادامه پرسش «شهروند» افزود: «برخی از مصرف‌کننده‌های داروهای تقلبی، حتی جان خود را از دست داده‌اند، بیشتر هم در گروه داروهای لاغری است.»
رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، به اهمیت برچسب اصالت داروها اشاره کرد و گفت: «دارو باید برچسب اصالت داشته باشد، نه برچسب شبنم. هر چند که حالا برچسب‌های شبنم جمع شده‌اند. اما تا قبل از سال ۸۷ که برچسب اصالت وجود نداشت، ۷۰درصد وسایل آرایشی و بهداشتی و داروها، غیرمجاز بودند ولی حالا به حدود ۲۰درصد رسیده است.»
به گفته محمدی، طرح شبنم، تنها جنبه درآمدزایی داشت و هیچ ارتباطی هم به وزارت بهداشت نداشت. اما برچسب اصالت، منبع دارو را مشخص می‌کند و می‌گوید که دارو اصیل و مورد تایید وزارت بهداشت است. در ادامه این همایش نریمان صدری، مدیرعامل شرکت دارویی سنوفی، تاکید کرد که بیشترین میزان داروهای تقلبی در ترکیه و جنوب آسیا وجود دارد.
او گفت: «خیلی از داروهای تقلبی حتی برچسب هم داشتند که همه آنها نامعتبر است.» این مشاور دارو با بیان این‌که اخیرا ۲۵۰۰ نفر در نیجریه به علت استفاده از داروی تقلبی مننژیت فوت شده‌اند، ادامه داد: «طبق آمار سالانه حدود ۱۹۲هزار نفر در دنیا بر اثر مصرف داروی تقلبی جان خود را از دست می‌دهند.»
به گفته این کارشناس دارویی، هم‌اکنون ترکیه، امارات متحده عربی، پاکستان، سوریه و عراق از مهم‌ترین مبادی ترانزیت داروهای تقلبی و قاچاق هستند. از این‌رو از مقامات این کشورها انتظار می‌رود هرچه زودتر برای این معضل چاره‌ای جدی بیندیشند.
به گفته صدری، حالا تجهیزات آن‌قدر پیشرفته شده که هر کس در خانه خودش هم می‌تواند تمام کارهای مربوط به ساخت داروی تقلبی و بسته‌بندی آن را انجام دهد. این کارشناس دارویی بر نظارت نیروی انتظامی و گمرک برای جلوگیری از ورود داروهای تقلبی به کشور، تاکید کرد و گفت: «سازمان غذا و دارو با امکانات قهری که دارد، باید نسبت به این موضوع حساس‌تر شود و سایر سازمان‌ها هم باید انرژی‌هایشان را در کنار هم قرار دهند تا اقدام عمده‌ای در کشور انجام شود.»
او در کنار این موضوع، آگاه‌سازی پزشکان را هم ضروری می‌داند، چرا که به گفته صدری، برخی پزشکان هستند که دارویی به بیمار تجویز می‌کنند که وجود ندارد و به اصطلاح به آنها مسافری می‌گویند. درحالی‌که هیچ کنترلی روی این داروها وجود ندارد و همه آنها غیرمجاز هستند.
قفسه داروهای مسافری در داروخانه‌ها
صدری حتی تاکید کرد که برخی داروخانه‌ها در شمال شهر هستند که قفسه مخصوصی برای داروهای مسافری دارند. پزشکانی نیز هستند که این داروها را تایید می‌کنند. او تاکید می‌کند که داروی مسافری معنی ندارد؛ «چه کسی می‌تواند اصالت این دارو را تایید کند، از این رو پزشکان و مردم باید نسبت به این موضوع حساس شوند.»
منبع:شهروند
